ขนมไหว้พระจันทร์

เทศกาลไหว้พระจันทร์ มีเครื่องเซ่นไหว้เป็นขนมเปี๊ยะ เช่นเดียวกับเทศกาลอื่นๆที่มีสัญลักษณ์ต่างๆ กันไป เช่น เทศกาลไหว้ขนมจ้าง ก็มีขนมบ๊ะจ่าง, เทศกาลหยวนเซียว (เทศกาลโคมไฟ) ก็มีขนมสาคูต้ม (ทางหยวน)  ขนมไหว้พระจันทร์ เรียกในภาษาจีนว่า “ เย่ว์ปิ่ง ” “ เย่ว์ ” แปลว่า พระจันทร์ “ ปิ่ง ” แปลว่า ขนมเปี๊ยะ เป็นสัญลักษณ์แห่งความเป็นศิริมงคล ความปรารถนาดีต่อกัน และความสมัครสมานสามัคคี เพราะในเทศกาลนี้คนในครอบครัวจะมาอยู่พร้อมหน้ากัน กินขนมไปพลาง ชมพระจันทร์ไปพลาง

เดิมทีนั้น เย่ว์ปิ่ง เรียกว่า “ หูปิ่ง ” ซึ่งแปลว่า ขนมเปี๊ยะวอลนัท ซึ่งเป็นขนมแป้งอบของจีนทำมาจากงาและวอลนัท ชื่อ “ หูปิ่ง ” ภายหลังเปลี่ยนมาเป็น“ เย่ว์ปิ่ง ” ก็มีเรื่องเล่าเช่นกันว่า

ในคืนวันไหว้พระจันทร์ปีหนึ่ง พระเจ้าถังเสวียนจงปรารภขึ้นว่า ชื่อ “หูปิ่ง” ไม่ไพเราะ ขณะนั้นหยางกุ้ยเฟยสนมเอกของพระองค์ ซึ่งนั่งชมจันทร์อย่างเพลิดเพลินอยู่ข้างๆ ก็เปรยขึ้นมาว่า “เย่ว์ปิ่ง” ที่แปลว่า ขนมเปี๊ยะพระจันทร์ ตั้งแต่นั้นมาจึงใช้ชื่อนี้เรียกแทน“หูปิ่ง” เรื่อยมา

ตำนานของขนมไหว้พระจันทร์ ก็มีเรื่องเล่าที่เกี่ยวโยงกับพงศาวดารจีนอยู่ด้วย กล่าวคือ เมื่อประมาณ 600 ปีก่อน เล่ากันว่า เจงกิสข่านแห่งมองโกลเข้ายึดครองแผ่นดินใหญ่และปกครองชาวจีนอย่างเข้มงวด ชาวจีนกลุ่มหนึ่งจึงรวมตัวกันก่อตั้งขบวนการใต้ดินเพื่อทำการก่อกบฏ

พวกเขาคิดอุบายโดยอาศัยงานวันไหว้พระจันทร์ ซึ่งจะมีการทำขนมเปี๊ยะขนาดใหญ่มีไส้หนา ภายในขนมได้ซ่อนจดหมายนัดแนะกันกำจัดพวกมองโกล กำหนดเวลาเที่ยงคืนของวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 เป็นคืนก่อการ แล้วแจกจ่ายไปในหมู่ผู้ก่อการกบฏ ทำทีว่าเป็นการนำขนมไปแจกในหมู่ญาติสนิทมิตรสหาย เมื่อถึงเวลาก็ตีเกราะเคาะร้องบอกกัน ให้ลงมือสังหารชาวมองโกลทันที

ภายหลังเมื่อชาวจีนได้เอกราชคืน ได้ถือเอา วันเพ็ญเดือนแปด เป็นวันไหว้พระจันทร์เรื่อยมา และนำขนมเปี๊ยะนี้มาไหว้พระจันทร์อีกด้วย เพราะถือเป็นสัญลักษณ์แห่งมิตรภาพและความสามัคคีร่วมกันขนมไหว้พระจันทร์มีลวดลายหลายรูปทรง รวมถึงไส้ขนมที่แตกต่างกันไป


ขนมไหว้พระจันทร์รสเลิศของประเพณีจีน ซึ่งในยุคหลังๆ มานี้ ชาวจีนนิยมให้เป็นของขวัญระหว่างครอบครัวและเพื่อนฝูงในเทศกาลไหว้พระจันทร์ จนมีบทบาทสำคัญในการรักษาความสัมพันธ์ทางธุรกิจและที่ทำงานในสังคมจีนยุคใหม่ไปแล้ว

ก่อนเทศกาลไหว้พระจันทร์ หรือที่ชาวจีนเรียกว่า เทศกาลใบไม้ร่วง(中秋节)ในวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 8 พื้นที่เคานท์เตอร์ต้อนรับในอาคารสำนักงานเกือบทุกแห่งของจีน เต็มไปด้วยกล่องขนมไหว้พระจันทร์

เทศกาลตามประเพณีเก่าแก่นี้ ดูจะกลายเป็น “เทศกาลคริสต์มาส”ของชาวจีน ด้วยจำนวนการให้และรับของขวัญสูงกว่าเทศกาลอื่นๆ บางบริษัทในปักกิ่ง มีการส่งของขวัญให้ลูกค้าในช่วงเทศกาลไหว้พระจันทร์มากกว่าที่ส่งให้ในช่วงเทศกาลตรุษจีนด้วยซ้ำ

หลินเจียน นักเขียนรับเชิญของเว็บไซต์นิตยสารไฟแนนเชียล ไทมส์ ภาคภาษาจีน กล่าวว่า การส่งขนมไหว้ให้แก่กันเป็นเพียงการสื่อความต้องการรักษาความสัมพันธ์นั้นไว้ “จำนวนขนมไหว้พระจันทร์ที่บุคคลหนึ่งได้รับ จะเป็นตัววัดคุณค่าในตัวบุคคลนั้น” หลินระบุ